Εταίροι Προγράμματος:

• ∆ικαιούχος: Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Λακωνίας
• Πολυτεχνείο Κρήτης.
• Ελληνικό Κέντρο Θαλάσσιων Ερευνών
• Εθνικό Κέντρο Κοινωνικών Ερευνών
• Alpha MENTOR
• Αναπτυξιακή Λακωνίας A.E.
• Τοπική Αυτοδιοίκηση: ∆ήμοι Έλους, Σκάλας, Πελλάνας, Μυστρά, Οινούντος, Φάριδος, Κροκεών, Θεράπνων.

Το πλαίσιο του Προγράμματος EnviFriendly

Η Οδηγία Πλαίσιο 2000/60 (Προστασία και ∆ιαχείριση των Υδάτων) απαιτεί τη ανάπτυξη σχεδίων διαχείρισης των υδάτων σε επίπεδο λεκάνης απορροής και παράκτιας ζώνης καθώς και δράσεις αποκατάστασης για την βελτίωση της ποιότητας του νερού και της οικολογικής ποιότητας των επιφανειακών υδάτων, των υπογείων υδάτων και των υδάτων της παράκτιας ζώνης.

Μέχρι σήμερα λόγω της παντελούς έλλειψης ολοκληρωμένων και βιώσιμων σχεδίων διαχείρισης, οι περιβαλλοντικές τεχνολογίες είχαν εφαρμοστεί μεμονωμένα και σποραδικά, μη λαμβάνοντας υπόψη τις επιπτώσεις σε μεγαλύτερη κλίμακα, και κυρίως σε ολόκληρη τη λεκάνη απορροής. Υπάρχει άμεση ανάγκη να ενσωματωθεί ο σχεδιασμός τεχνολογιών αποκατάστασης περιβάλλοντος με τα σχέδια διαχείρισης υδάτων λεκάνης απορροής και παράκτιας ζώνης.

Η επιλογή, ο σχεδιασμός και η εφαρμογή τεχνολογιών φιλικών προς το περιβάλλον για τη μείωση της μη-σημειακής ρύπανσης από αγροτικές περιοχές πρέπει να γίνεται σε συνάρτηση με την ανάπτυξη των σχεδίων διαχείρισης υδάτων της λεκάνης απορροής.

Ο στόχος του έργου είναι η ανάπτυξη και η επίδειξη εργαλειοθήκης τεχνολογιών αποκατάστασης ποιότητας υδάτων που είναι φιλικές προς το περιβάλλον και η ενσωμάτωση του σχεδιασμού τους στα διαχειριστικά σχέδια της λεκάνης απορροής του ποταμού Ευρώτα και της παράκτιας ζώνης του. Οι στόχοι αυτού του έργου συμπίπτουν με τους στόχους της Πολιτικής Αγροτικής Ανάπτυξης της Ευρωπαϊκής Ένωσης και ειδικά με τα μέτρα περιβαλλοντικής προστασίας.

ΤΟ ΕΡΓΟ ΕΠΙΔΕΙΞΗΣ ΘΑ ΓΙΝΕΙ ΣΕ 4 ΦΑΣΕΙΣ

Φάση 1: Ανάπτυξη Προκαταρκτικών Σχεδίων ∆ιαχείρισης και Σχεδιασμός
των Τεχνολογιών Επίδειξης

(∆ράση 1) - Σε αυτή τη φάση θα συγκεντρωθούν οι βασικές και απαραίτητες πληροφορίες και θα γίνουν οι απαραίτητες ενέργειες για την ανάπτυξη των προκαταρκτικών σχεδίων διαχείρισης της λεκάνης απορροής και της παράκτιας ζώνης σύμφωνα με την Οδηγία Πλαίσιο για τα νερά. Επίσης βασιζόμενοι στις αρχικές προσομοιώσεις των μοντέλων της λεκάνης απορροής και της παράκτιας ζώνης θα προχωρήσουμε στο σχεδιασμό των έργων επίδειξης των τεχνολογιών αποκατάστασης του περιβάλλοντος. Ταυτόχρονα θα ξεκινήσει και η κοινωνιολογική έρευνα που θα εργαστεί προς την κατεύθυνση της ομοφωνίας και της κοινής αποδεκτής λύσης και κυρίως θα κτίσει μια συνεχή επικοινωνία με όλους τους ΜΚΟ σχετικούς με το περιβάλλον και τις τοπικές αρχές.

Φάση 2: Επίδειξη Φιλικών προς το Περιβάλλον Τεχνολογιών
(∆ράσεις 2 - 4) - Ο σκοπός της εν λόγω φάσης είναι η ανάπτυξη και η επίδειξη μιας «εργαλειοθήκης» τεχνολογιών φιλικών προς το περιβάλλον που μπορούν να συμπεριληφθούν στα διαχειριστικά σχέδια για τη μείωση των ρυπαντικών φορτίων. Η επίδειξη θα περιλαμβάνει τρεις πολύ διαφορετικές φιλικές προς το περιβάλλον τεχνολογίες:
1. Παρακολούθηση φυσικής αποκατάστασης και διαχείριση υδάτων: οι ρύποι μειώνονται φυσικά στο περιβάλλον χωρίς ανθρώπινη παρέμβαση. Η παρακολούθηση της φυσικής ικανότητας του περιβάλλοντος να μειώνει τα ρυπαντικά φορτία σε συνδυασμό με την ορθολογική διαχείριση των υδάτων, θα έχει σαν αποτέλεσμα την ελαχιστοποίηση των δράσεων αποκατάστασης του περιβάλλοντος για την μείωση των ρυπαντικών φορτίων και την επίτευξη των αποδεκτών επιπέδων των ρύπων.
2. Διαχείριση αποστραγγιστικών καναλιών και παρόχθιων περιοχών: στις αγροτικές περιοχές, τα αποστραγγιστικά κανάλια μειώνουν τα επίπεδα των νιτρικών, εξ’ αιτίας της απονιτροποίησης και της πρόσληψης από τα φυτά. Οι αποστραγγιστικές τάφροι αποτελούν περιοχές συσσώρευσης οργανικού υλικού, εξ’ αιτίας της διάβρωσης και παράλληλα περιοχές ανάπτυξης φυτών, όπως τα καλάμια (Phragmites australis). Θα αποδειχθεί ότι η κατάλληλη διαχείριση των φυτών αυτών, θα έχει ως αποτέλεσμα την μείωση των νιτρικών ρυπαντικών φορτίων στα επιφανειακά νερά. Η φύτευση δέντρων, όπως οι Λεύκες, σε παρόχθιους οικότοπους έχει αποδειχθεί ότι μειώνει τα θρεπτικά φορτία, εξ’ αιτίας της πρόσληψης θρεπτικών και της ενισχυμένης απονιτροποίησης. Η φυτοεξυγίανση σε συνδυασμό με τον έλεγχο της διάβρωσης στην παρόχθια ζώνη θα επιδειχθεί ως ένα συνδυαστικό εργαλείο αποκατάστασης για την ρύπανση από μη σημειακές πηγές.
3. Διαχείριση αγροτικών αποβλήτων: η επίδειξη τεχνολογιών για την διαχείριση των αγροτικών αποβλήτων είναι το τρίτο πεδίο περιβαλλοντικά φιλικών τεχνολογιών που αναμένουμε να μειώσει ουσιαστικά το οργανικό ρυπαντικό φορτίο που εισέρχεται στην λεκάνη απορροής του ποταμού. Η επίδειξη θα εστιαστεί στην επεξεργασία και διάθεση των υγρών αποβλήτων των ελαιουργείων, των στερεών αποβλήτων, όπως επίσης και στην διαχείριση των αποβλήτων παραγωγής πορτοκαλιών.

Φάση 3: Ανάπτυξη διαχειριστικών σχεδίων λεκάνης απορροής
(∆ράσεις 5 και 6) - Σε αυτή τη φάση θα επιτευχθεί ο συγκερασμός και η συνεργασία όλων των κοινωνικοοικονομικών παραγόντων για το βέλτιστο σχεδιασμό των τεχνολογιών αποκατάστασης και την ανάπτυξη του τελικού σχεδίου διαχείρισης της λεκάνης απορροής. Θα ολοκληρωθεί ο αρχικός στόχος του διαχειριστικού σχεδίου που περιλαμβάνει τις περιβαλλοντικές πιέσεις και την εκτίμηση της επίδρασής τους στην περιοχή, την εκτίμηση της οικολογικής ποιότητας των υδάτων στην λεκάνη απορροής και στην παράκτια ζώνη, την εκτίμηση των τάσεων της καλλιεργητικής πρακτικής και τη βαθμονόμηση των μοντέλων προσομοίωσης της λεκάνης και της παράκτιας ζώνης. Τα διαχειριστικά σχέδια θα δημιουργηθούν και θα συμπεριλαμβάνουν μια σειρά εναλλακτικών σεναρίων όπου θα λαμβάνονται υπόψη οι διαφορετικές τεχνολογίες και τάσεις ανάπτυξης. Η βιωσιμότητα των σεναρίων και το αν αυτά τύχουν κοινωνικής αποδοχής θα εξασφαλιστεί μέσω της συνεργασίας με ερευνητές κοινωνιολόγους, καθώς και με την ενεργή συμμετοχή των κοινωνικών εταίρων στη λήψη αποφάσεων.

Φάση 4: Αξιολόγηση της κοινωνικής αποδοχής και της διάχυσης των αποτελεσμάτων
(∆ράσεις 7 και 8) - Λίγο πριν την αποπεράτωση του έργου οι πιο σημαντικοί συμμετέχοντες στη φάση 3 θα προβούν σε εκτίμηση όλων των δραστηριοτήτων και θα αναμορφώσουν τις απόψεις τους λαμβάνοντας υπόψη τα αποτελέσματα από την επίδειξη των περιβαλλοντικά φιλικά τεχνολογιών. Αντιπρόσωποι από όλες τις ομάδες που συμμετέχουν, όπως αγροτικές και εμπορικές ενώσεις, δήμοι κ.α. θα αναλύσουν τη νέα κατάσταση που διαμορφώνεται και την δυναμική και ενεργή τους συμμετοχή. Το ΕΚΚΕ θα εργαστεί με στόχο την κοινωνική αποδοχή και για αυτό το σκοπό θα οργανώσει (με την συνεργασία των μη-κυβερνητικών οργανισμών και του οργανισμού Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης) μια καμπάνια για τη διάδοση των αναμενόμενων πλεονεκτημάτων και να ευαισθητοποιήσει την τοπική κοινωνία για την προστασία του περιβάλλοντος.

Το τελικό παραδοτέο του προτεινόμενου έργου είναι η δημιουργία ενός Τοπικού Παρατηρητήριου Ανάπτυξης που θα στεγάζεται στη νομαρχία και θα επανδρωθεί από υπαλλήλους των τοπικών αρχών. Η εκπαίδευση του προσωπικού είναι μέρος αυτού του έργου. Το Παρατηρητήριο θα λειτουργεί σαν κεντρικό πόλο διαχείρισης της λεκάνης απορροής και θα διεξάγει ζωτικό ρόλο στην εφαρμογή της οδηγίας πλαίσιο διαχείρισης των υδάτων.

H Εταιρία Alpha MENTOR είναι υπεύθυνη για τη διεκπεραίωση της Δράσης 8 η οποία αφορά στη διαχείριση του προγράμματος και στην οργάνωση των παραδοτέων στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή.

Περισσότερα:
www.envifriendly.tuc.gr